Zoeken

De tijdlijn

Tekst fragment

Galilei: “Tegenover de sterren zijn wij als wormen met troebele ogen, die maar heel weinig zien. Maar tegenover de inquisitie zijn wij als speenvarkens, die weerloos boven een houtvuur worden geroosterd. ”

Student: “Een geleerde mag niet bang zijn. Alles kan veranderen, als maar 1 mens opstaat en nee zegt. Dwaasheid kan overwonnen worden. Ik wil leren door uw ogen te kijken. Alstublieft, leer mij zien wat u ziet.”

Tekstfragment uit O mio sole: de wereld volgens Galilei

Voorstelling

De zon draait niet rond de aarde, maar de aarde rond de zon. Die vaststelling was het begin van de lijdensweg van de beroemde Italiaanse geleerde Galileo Galilei (1564-1642). Zijn levensverhaal staat centraal in het passiespel 'O Mio Solo' dat de Utrechtse theatergroep Growing Up in Public in samenwerking met Parnassos, het culturele centrum van de Universiteit, voor het kennisfestival maakte ter gelegenheid van het 365-jarig bestaan van de Universiteit van Utrecht.

'O Sole Mio' gaat over de confrontatie tussen wetenschap en geloof. Het stuk dat Kriek samen met collega Daphne de Bruin regisseert vertelt het levensverhaal van Galilei, de uitvinder van de telescoop. Met behulp van dat instrument ontdekte hij dat rond Jupiter manen cirkelden. Hieruit concludeerde hij dat de aarde niet het centrum van het heelal was maar slechts een onderdeel van een groter geheel. Die theorie druiste in tegen de kerkelijke dogma's. De paus verbood de verspreiding van de ketterse leer en liet de populaire wetenschapper onder huisarrest plaatsen. Galilei's aanhangers werden door de Inquisitie verjaagd of vermoord, maar de teerling was geworpen.

"Als je eenmaal iets bewijst, dan is het zo", zegt Kriek. "Dan kun je het ontkennen, maar je kan niet meer terug. Dat heeft iets moois, maar ook iets beangstigends." Als hedendaags voorbeeld noemt hij de ontwikkelingen op het gebied van de gentechnologie. "We staan aan het begin van een tijdperk waarin mensen nog meer op de stoel van God gaan zitten. En het is maar de vraag of je zoiets tegen kunt houden."

Een oordeel over deze kwestie of over de onderdrukking van Galilei wordt niet gegeven. "De voorstelling signaleert slechts", zegt Kriek. "Wij willen het mechanisme laten zien. Mensen die ver vooruit lopen worden door de heersende moraal teruggefloten. Dat is zo in de wetenschap, maar ook in het geloof. Het is van een hele andere orde en grootte, maar Galilei heeft wel wat weg van Jezus. Dat was ook iemand die de moraal zodanig op z'n kop zette dat hij een gevaar werd voor degenen die die moraal verdedigden."

Deze parallel en het feit dat het in een kerk zou worden opgevoerd in de aanloopperiode naar Pasen, bracht de makers op het idee van een passiespel, de Middeleeuwse theatervorm waarin de lijdensweg van Jezus voor het volk werd uitgebeeld. Er zitten delen van de Johannes Passion van Bach in, een nieuw passiestuk van Joost Kleppe, grootse middeleeuwse taferelen, maar ook een koorbal die met een biertje in de hand door de voorstelling heen stapt.

De voorstelling wordt gespeeld door twee professionele acteurs, Olaf Malmberg en Paul Feld en twaalf cursisten van Parnassos. Verder werkt het Kunstkoor- en orkest aan de voorstelling mee. "Het is een filmische voorstelling geworden met veel beeldende momenten", zegt Kriek. "Er lopen soms drie, vier lagen door elkaar heen. Muziek, live gefilmde beelden, toespraken, klaagzang, noem maar op. Het is een voorstelling die heel erg appelleert aan je eigen fantasie. Je gaat je eigen verhaal maken in je hoofd en dat is onze bedoeling. We zeggen niet: 'dit is goed en dit is slecht', we verkondigen geen waarheid, maar laten het publiek zelf hun mening vormen. Dat vinden wij veel interessanter en het levert meer op. Niemand is gebaat bij een theatervoorstelling met onze persoonlijke meningen."

Poster

Poster O mio sole: de wereld volgens Galilei

Foto


O mio sole: de wereld volgens Galilei