Zoeken

De tijdlijn

Tekst fragment

“Josephines beroemde gordel van bananen is natuurlijk haar bekendste kostuum.
Zegt die agent: Bananen? Alleen bananen?
Zeg ik: Aan het eind van de show droeg ze zelfs die niet meer.
Zegt hij: Opgegeten?
Zeg ik: Gestript.
Zegt hij: En daarna opgegeten?
Zeg ik: Het waren bananen van stof.
Zegt hij: Van stof? Bananen van stof?
Zeg ik: Net echt. Geen verse.
Zegt hij: O. Showbananen.
Zeg ik: Ja, neppe. Nepbananen. “

Tekstfragment uit Le Freak; in het voetspoor van Josephine Baker

Voorstelling

Le Freak is gemaakt als het derde deel van een reeks botsingen tussen de Europese en de Amerikaanse cultuur. Het is te zien als een vervolg op de eerdere voorstellingen van John Buijsman Angel Eyes (1999) en Hengst (2000). In beide door Paul Feld en Jeroen Kriek geregisseerde programma’s toonde John Buijsman met veel humor en tragiek de haat-liefde gevoelens van een witte looser voor zijn veel succesvollere zwarte concurrenten. De muzikale composities van Keimpe de Jonge speelden een centrale rol in deze producties. De muziek als tegenspeler in de monoloog. Voor vrouwen was in deze mannengevechten slechts plaats als zetstuk. In Le Freak wilden de makers iets anders op het spel zetten.

Uitgangspunt bij de start van de voorbereidingen in het najaar van 2001 was een voorstelling te maken over theater in zijn algemeenheid en meer specifiek over de wereld van het amusement, de vergane glorie van het variété. Initiatiefnemer John Buijsman wilde iets met een bejaarde striptease-danseres en stand up comedy. Toen uit de mond van Jeroen Kriek de naam Josephine Baker viel, vonden de plannen hun grond. Deze tragische ster uit het Parijse nachtleven was het perfecte boegbeeld voor het project-in-opbouw.

Paul Feld las zich in de levensgeschiedenis van het arme Amerikaanse negermeisje Josephine Freda McDonald (1906-1975) die als Josephine Baker ’s werelds bekendste nachtclubster van de 20e eeuw was geworden.

In avant-garde kunstkringen in Parijs en andere Europese steden hadden de optredens van Josephine midden vorige eeuw grote indruk gemaakt op dadaïsten, kubisten en surrealisten. Zij werd met haar erotisch-komische danses sauvages gezien als het symbool van de seksueel vrije, primitieve Afrikaanse en Caraïbische kunst, die voor westerse kunstenaars een diepere, intuïtieve, meer instinctieve waarheid vertegenwoordigde dan de formele westerse kunst.

Dit rebelse element diende als uitgangspunt voor het revue-achtige Le Freak. Het opstandige gevoel van Josephine Baker sloot perfect aan bij het opstandige gevoel van de makers jegens de huidige marketing-tendens in het theater, die theatermakers bijna dwingt om overdreven zachtzinnig om te gaan met de gevoelens en de Goede Smaak van het (burgerlijke) Publiek.

Schrijver Paul Feld had gekozen voor een montage van losse scenes, die John Buijsman in staat stelde om voortdurend van personage te veranderen en zelfs op enkele momenten elke vorm van een personage te laten vallen en het publiek direct aan te spreken. Via de vorm van een biografische vertelling over een beroemde nachtclubster werd de ondergang verteld van een verslaafde aan Theater, Illusie en Vermomming.

In de voorstelling kijkt het publiek naar de zwarte diva door de ogen van haar pleegzoon Jean Claude Baker, die in New York een nachtclub exploiteert met de naam "Chez Josephine". Kolen op het vuur van de verborgen aanvalslust van dat personage van Buijsman was de schaduw van een faillissement dat hem boven het hoofd hing. De voorstelling startte op de vooravond van het faillissement van zijn nachtclub, waar hij zijn stiefmoeder per se nog eenmaal op het toneel tot leven wilde brengen.

In de regie werd gekozen voor een publiekgerichte performance-aanpak, met schijnbaar introverte kleedkamerscènes van Jean Claude Baker afgewisseld met pure stand up-comedy-scenes tussen een ik en een agent, en daartussendoor hilarische barscènes tussen Jean Claude Baker en Pepito, het personage dat muzikant Keimpe de Jong onderwijl speelde. Pepito was in het leven van Josephine Baker haar belangrijkste impresario geweest en ook haar grote liefde.

Poster

Poster Le Freak; in het voetspoor van Josephine Baker

Foto


Le Freak; in het voetspoor van Josephine Baker